« § 7

§ 9 »

Shkruhet ë-ja fundore te fjalët me theks që në krye të herës në rrokjen e parafundit, duke u ruajtur ajo edhe në trajtat e tyre ku s'është më fundore. 

Kështu, shkruhen me -ë: 

a) emrat femërorë si bukë, fjalë - fjalës, fjalën, fjalët, fjalëve, fjalësh; punë, zhurmë etj.; po kështu edhe numërorët si dhjetë, mijë etj. (dhjetë - dhjetës, dhjetën, dhjetëra; mijë, mijëra etj.). 

Shkruhen me -ë gjithashtu emrat mashkullorë që shkojnë pas lakimit të emrave femërorë si babë, dajë, gegë, toskë etj.; Kolë, Lekë etj.; 

b) disa emra mashkullorë dhe shumica e emrave mashkullorë që përdoren edhe si asnjanës: 

atë, burrë, djalë, gjalmë, gjumë, kalë, lëmë, lumë; ballë (balli, ballët), brumë (brumi, brumët), djathë (djathi, djathët), drithë, drithëra, dyllë, dhallë, dhjamë, gjalpë, mjaltë, ujë, ujëra etj.; 

c) mbiemrat dhe ndajfoljet e tipit (i, e) butë - butë, (i, e) ftohtë - ftohtë, (i, e) gjallë - gjallë, (i, e) gjatë - gjatë, (i, e) lehtë - lehtë, (i, e) mirë - mirë, (i, e) ngrohtë - ngrohtë, (i, e) shkretë - shkretë, (i, e) vonë - vonë. 

Në çiftet e fjalëve më poshtë mbiemrat shkruhen me -ë, ndajfoljet pa -ë: 

(i, e) drejtë - drejt, drejtpërdrejt, drejtshkrim; (i, e) fortë - fort, (i, e) kotë - kot, (i, e) lartë - lart, i lartpërmendur; (i, e) ligshtë - ligsht, (i, e) mbrapshtë - mbrapsht, (i, e) mjaftë - mjaft, (i, e) plotë - plot, i plotfuqishëm; (i, e) shpejtë - shpejt, (i, e) thjeshtë - thjesht, (i, e) vërtetë - vërtet; po kështu: larg, pak, pakkush, shkurt; 

ç) mbiemrat e formuar me anën e prapashtesës -të nga emra njërrokësh ose me theks në rrokjen fundore, si edhe nga folje që mbarojnë me zanore: 

(i, e) artë (ar), (i, e) drunjtë (dru), (i, e) gurtë (gur), (i, e) leshtë (lesh), (i, e) pambuktë (pambuk), (i, e) zjarrtë (zjarr) etj.; 

(i, e) metë (mej), (i, e) mpitë (mpij), (i, e) ndytë (ndyj), (i, e) thatë (thaj); 

po kështu edhe numërorët rreshtorë:

(i, e) dytë (dy), (i, e) tretë (tre), (i, e) pestë (pesë), (i, e) gjashtë (gjashtë), (i, e) dymbëdhjetë (dymbëdhjetë), (i, e) njëzetë (njëzet), (i, e) njëzetenjëtë (njëzet e një), (i, e) gjashtëdhjetë (gjashtëdhjetë), (i, e) miliontë (milion) etj.; 

d) trajtat e shumësit të emrave dhe të mbiemrave mashkullorë si: 

afrikanë, amerikanë, arabë, bullgarë, docentë, dynymë, feudalë, fishekë, francezë, gramë, grekë, gjumashë, hektarë, hutaqë, kilogramë, kroatë, kuintalë, laborantë, lejlekë, lekë, maturantë, matjanë, mekanikë, memecë, motakë, partizanë, përtacë, pionierë, punëtorë, rebelë, romakë, rosakë, serbë, spanjollë, studentë, shkrimtarë, shoferë, shqiptarë, tonë, traktoristë, (artikuj) ushqimorë, ushtarë, veshë etj. 

Kjo -ë shkruhet në të gjitha rasat e shumësit, edhe kur nuk është fundore: 

partizanë - partizanësh, partizanët, partizanëve; grekë - grekësh, grekët, grekëve; punëtorë - punëtorësh, punëtorët, punëtorëve. 

Shënim. Trajta e emërores dhe e kallëzores së pashquar shumës e emrave të njësive të masave që burojnë nga emra njerëzish shkruhet pa ë fundore, por në rasat e tjera të shumësit të pashquar dhe në të gjitha rasat në shumësin e shquar pas temës shkruhet -ë-: 

20 amper, 50 om, 300 herc, 220 volt, 60 vat etj.; 15 amperët, 120 voltëve, 30 vatësh etj. 

dh) trajtat e emërores dhe të kallëzores së shquar të shumësit të emrave dhe të mbiemrave mashkullorë që në trajtën e pashquar mbarojnë me një bashkëtingëllore dhe që janë njërrokësh ose që e kanë theksin në rrokjen e fundit: 

bijtë (bij), deshtë (desh), djemtë (djem), dhentë (dhen), miqtë (miq), të rinjtë (të rinj), thonjtë (thonj) etj.; 
armiqtë (armiq), barinjtë (barinj), të mëdhenjtë (të mëdhenj) etj.; 

e) trajtat e shquara të rasave të zhdrejta të njëjësit dhe të emërores e të kallëzores shumës të emrave femërorë që mbarojnë me zanore të theksuar: 

bukuri - bukurisë, bukurinë, bukuritë; byro - byrosë, byronë, byrotë; dhi - dhisë, dhinë, dhitë; gjë - gjësë, gjënë; kala - kalasë, kalanë, kalatë; e re - së resë, të renë; rrufe - rrufesë, rrufenë, rrufetë etj.; 

po kështu shkruhen edhe shkurtimet e gjinisë femërore që në emëroren e pashquar shqiptohen me theks mbi rrokjen e fundit: 

ATSH-së (ATSH), OKB-në (OKB), SMT-të (SMT); 

ë) emrat e formuar me prapashtesën -zë prej temash që mbarojnë më zanore të theksuar, si edhe emrat me këtë prapashtesë që kanë pësuar një shpërngulje theksi në rrokjen e parafundit (ndryshe nga emrat e tipit arkëz, lidhëz); 

qelizë, syzë, vezë; dorezë, kokrrizë, librezë, varrezë etj.; 

f) emrat femërorë më -më (të parmë a të prejardhur) si: 

astmë, basmë, dasmë, diafragmë, dogmë, gjysmë, kazmë, krismë, nismë, sintagmë (dhe jo basëm, dasëm, gjysëm); 

g) përemrat pronorë ynë, jonë, tanë, tonë, sonë, të mitë, të tutë, të tijtë, të sajtë; 

gj) numërorët themelorë si pesë, gjashtë, shtatë, tetë, nëntë, dhjetë, dymbëdhjetë, pesëdhjetë

h) foljet me temë më zanore, në vetën e parë dhe të tretë të shumësit të së tashmes dëftore e lidhore: 

(të) mbajmë, (të) mbajnë; (të) blejmë, (të) blejnë; (të) vëmë, (të) vënë; (të) dimë, (të) dinë; (të) fshijmë, (të) fshijnë; (të) punojmë, (të) punojnë etj. 

Po kështu, kryesisht për arsye morfologjike, shkruhen edhe foljet me temë me grup zanoresh, të ndjekur nga një -j: 

(të) përziejmë, (të) përziejnë; (të) thyejmë, (të) thyejnë; (të) ruajmë, (të) ruajnë, (të) shkruajmë, (të) shkruajnë etj.; 

i) trajtat foljore të shumësit të së kryerës së thjeshtë, të cilat dalin me një zanore: 

lamë, latë, lanë (laj); blemë, bletë, blenë (blej); bëmë, bëtë, bënë (bëj); fshimë, fshitë, fshinë (fshij); zumë, zutë, zunë (zë); hymë, hytë, hynë (hyj) etj.; 

j) trajta e vetës së tretë njëjës e mënyrës lidhore te të gjitha foljet, duke përfshirë edhe ato me tog zanor, ku -ë-ja shkruhet për arsye morfologjike: 

të humbë, të lidhë, të mbjellë, të përmendë etj.; 

të hyjë, të gjejë, të lajë, të pijë, të thajë etj.; 

të përziejë, të shkruajë, të thyejë etj.; 

k) pjesoret e foljeve me temë me zanore a me -l, -ll, -r, -rr dhe mbiemrat e nyjshëm të formuar prej tyre: 

qarë, blerë, bërë, pirë, fryrë, mjelë, vjelë, mbjellë, sjellë, marrë, nxjerrë etj.; 

(i, e) bërë, (i, e) pirë, (i, e) mbjellë, (i, e) nxjerrë etj. 

Po kështu shkruhen edhe pjesoret si: 

dhënë, ngrënë, qenë, thënë, vënë, zënë etj. 

Pjesoret me temë më tog zanor, të cilat theksin e kanë në rrokjen e parafundit, shkruhen pa -ë në fund: 

përzier, kryer, lyer, mësuar, punuar, shkruar etj.